H κλινική ιατρική και η περίθαλψη χαρακτηρίζονται από δύο άξονες:
Α) από την υψηλή ειδίκευση μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και
Β) την εκτεταμένη χρήση της υψηλής βιοϊατρικής τεχνολογίας και των νέων τεχνολογιών.
Δυστυχώς οι παραπάνω άξονες υφίστανται χωρίς τεκμηρίωση και χρήση κατευθυντήριων οδηγιών. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζει τη χώρα μας, προκαλώντας δυσκολίες στους κλινικούς γιατρούς για την ολοκληρωμένη και συνεχή διαχείριση των ασθενών και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νοσηρότητας αλλά και των συχνών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν. Επίσης, δυσκολεύει τους πολίτες και κυρίως τους χρήστες των υπηρεσιών υγείας, ιδιαίτερα στον προσανατολισμό τους σε ένα σύνθετο και πολύπλοκο σύστημα όπως είναι το σύστημα υγείας σήμερα.
Τα προβλήματα αυτά έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην ποιότητα της υγειονομικής φροντίδας και προκαλούν μεγάλο οικονομικό κόστος στο κράτος, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοικοκυριά. Τα τελευταία δαπανούν σημαντικά ποσά και μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους για να έχουν πρόσβαση στο υγειονομικό σύστημα. Κατά συνέπεια, η ανασυγκρότηση των υγειονομικών υπηρεσιών, ώστε να διασφαλίζουν τη συνέχεια των υπηρεσιών και την ολοκλήρωση της φροντίδας είναι επιτακτική και αναγκαία.
Η εκκρεμότητα αυτή για πολλές δεκαετίες έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει τις δυνατότητες και τις επιδόσεις του συστήματος υγείας. Ακόμη, δεν παρέχει τα αναγκαία κίνητρα στους γιατρούς και τους άλλους επαγγελματίες υγείας για να βελτιώσουν την εργασία τους, με αποτέλεσμα να προκαλείται δυσαρέσκεια στους πολίτες.
Η υποκατάσταση υπηρεσιών μεταξύ ανοικτής φροντίδας και νοσοκομειακής περίθαλψης έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια εξ’ αιτίας της ανάπτυξης της διαγνωστικής τεχνολογίας. Η εξέλιξη αυτή έχει κάνει δύσκολη τη διάκριση μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης. Παρά το γεγονός αυτό, η σημασία της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ) –μετά από κατάλληλες προσαρμογές- παραμένει σημαντική.
Στη διεθνή πρακτική έχει επικρατήσει μια πληθώρα ορισμών για τη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (ΠΦΥ). Μία προσπάθεια αναζήτησης των ορισμών που έχουν καταγραφεί για την ΠΦΥ ανέδειξε πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις. Φαίνεται ότι ο ορισμός της ΠΦΥ αποδίδεται κάθε φορά διαφορετικά, καθώς καθορίζεται από το φάσμα των υπηρεσιών που παρέχονται, τις ανάγκες του πληθυσμού και τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού που υπηρετεί στον τομέα αυτό και συμφωνεί στην ανάγκη ενσωμάτωσής (integration) της στο τοπικό σύστημα υγείας.
Ένα σύστημα ΠΦΥ πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
(α) να αποτελεί δυνητικά την πύλη εισόδου στο σύστημα υγείας, δηλαδή να είναι το πρώτο σημείο επαφής του πολίτη με το σύστημα υγείας.
(β) να παρέχει στον πολίτη ολοκληρωμένες υπηρεσίες φροντίδας υγείας (πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, αποκατάσταση), οι οποίες καλύπτουν συνήθως άτυπα προβλήματα και καταστάσεις υγείας, καθώς και επιλεγμένα χρόνια νοσήματα, τη στιγμή που αυτός έχει ανάγκη, δηλαδή σε λογική απόσταση και σε εύλογο χρόνο και με αυτό τον τρόπο να ανταποκρίνεται στην αποτελεσματική διαχείριση του ασθενούς (patient management).
(γ) να εξασφαλίζει και να συντονίζει τη συνέχεια της φροντίδας που απαιτείται για τον χρήστη και τη νόσο (disease management) σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας.
(δ) να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών, να σέβεται την αυτονομία και την αξιοπρέπειά τους στα πλαίσια των κανόνων της βιοηθικής και της ιατρικής δεοντολογίας.
Σε όλες τις Διευθύνσεις ΠΦΥ συγκροτείται Τμήμα Αξιολόγησης και Υποστήριξης Μονάδων ΠΦΥ. Έργο του είναι η συλλογή και επεξεργασία όλων των εκθέσεων και αναφορών για τις μονάδες ΠΦΥ που εποπτεύουν οι οικείες Διευθύνσεις ΠΦΥ και η τελική αξιολόγηση των μονάδων αυτών συνοδευόμενη από προτάσεις για τη βελτίωσή τους. Η αξιολόγησή βασίζεται σε πρωτόκολλα και δελτία βέλτιστης πρακτικής που δημοσιεύονται με υπουργική απόφαση μετά από πρόταση της ειδικής επιτροπής του ΥΥΚΑ.
Επιπλέον, στις Διευθύνσεις ΠΦΥ θα πρέπει να συγκροτείται απαραιτήτως Τμήμα Βιοϊατρικής Τεχνολογίας και Πληροφορικής ΠΦΥ. Το Τμήμα αυτό αξιολογεί τον υπάρχοντα εξοπλισμό, τις προτάσεις των μονάδων ΠΦΥ για νέες εφαρμογές και αναζητεί γενικά νέα τεχνολογικά βοηθήματα, κατάλληλα για την πληρέστερη παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ. Είναι υπεύθυνο για την Μηχανογράφηση και την εγκατάσταση, διαχείριση, ενοποίηση και εξέλιξη των Πληροφοριακών Συστημάτων. Στις παραπάνω Διευθύνσεις εντάσσεται η διαχείριση Κάρτας ΠΦΥ και η χρήση Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου (ΗΙΦ). Αποστολή είναι η εγκαθίδρυση ενιαίου συστήματος ηλεκτρονικών καταγραφών, των προσερχόμενων πολιτών στις μονάδες ΠΦΥ, με τελική αποστολή την δημιουργία Κάρτας Υγείας για όλους τους πολίτες. Η τήρηση κάρτας είναι υποχρεωτική για κάθε εγγεγραμμένο χρήστη ΠΦΥ. Καθιερώνεται η χρήση ενιαίου τύπου Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου (ΗΙΦ) ασθενούς, σύμφωνα με τα πρότυπα των ήδη υπαρχόντων σε χώρες που τον χρησιμοποιούν (Μεγάλη Βρετανία, Σουηδία) αλλά και τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής πραγματικότητας. Τα υποχρεωτικά πεδία που πρέπει να περιέχει ο ΗΙΦ θα καθοριστούν με απόφαση του ΥΥΚΑ και την προυπάρχουσα εμπειρία σε εταιρείες του ΥΥΚΑ, όπως η ΑΕΜΥ ΑΕ, ώστε να είναι δυνατό να χρησιμοποιείται ο ίδιος φάκελος πανελλαδικά, και να περιέχει την ίδια μορφή πληροφορίας ή να υπάρχει διασύνδεση φακέλων, με κατάλληλες ηλεκτρονικές γέφυρες. Η ταξινόμηση των νοσημάτων πρέπει απαραίτητα να είναι ενιαία σε όλη την Ελλάδα και να συμφωνεί με τις πιο πρόσφατες εκδόσεις (σε προσεγμένες μεταφράσεις) των διεθνώς χρησιμοποιούμενων ταξινομήσεων (ΙCD10 κτλ).
Απαραίτητη είναι η γνώση ή η εκμάθηση βασικής χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή από τους επαγγελματίες υγείας ΠΦΥ (ύστερα από παρακολούθηση μαθημάτων και αντίστοιχη πιστοποίηση που λαμβάνουν χώρα σε διάφορα πιστοποιημένα κέντρα, ΚΕΚ κτλ), η προμήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή για κάθε επαγγελματία υγείας και η εγκατάσταση δικτύου και κέντρων δεδομένων (data centers) με Η/Υ και κατάλληλο εξοπλισμό (firewalls, routers κτλ), με τις απαραίτητες διαπιστεύσεις ποιότητας, για την ασφάλεια πληροφοριών (πχ ISO 27001:2005).
Ωστόσο, για να οργανώσουμε και να αναδιαρθρώσουμε σωστά την ΠΦΥ, θα πρέπει να ανατρέξουμε στον προσδιορισμό της, ως περιεχόμενό της, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, που σήμερα επαναφέρει το Κίνημα των Λαών για την Υγεία(People’s Health Movement-PHM), με ακόμα πιο επιτακτικό τρόπο στην Χάρτα των Λαών για την Υγεία (που υιοθετήθηκε στην 1η παγκόσμια συνέλευση του PHM στο Μπαγκλαντές το 2000) και στην διακήρυξη της Κουένκα στην 2η παγκόσμια συνέλευση το 2005 στον Ισημερινό.
Για να απαντήσουμε επομένως στην σημερινή συγκυρία για την ΠΦΥ, πρέπει να ορίσουμε την ΠΦΥ και να περιγράψουμε τις λειτουργίες της, με τρόπο που να επαναφέρει την έννοια στην αρχική σύλληψή της, όπως αυτή καταγράφηκε στην περίφημη διακήρυξη της Αλμα-Άτα το 1978 και λίγο αργότερα στην διακήρυξη του ΠΟΥ: «Υγεία για όλους μέχρι το 2000». Η ΠΦΥ, δεν είναι απλώς η διάγνωση και περίθαλψη που ασκείται εκτός νοσοκομείου, δεν είναι μια τεχνικού χαρακτήρα κατηγοριοποίηση του συνόλου των υπηρεσιών περίθαλψης, με απλώς διαχειριστικές προεκτάσεις. Η ΠΦΥ υπήρξε ιστορικά μια προοδευτική έννοια, καθώς α) πρότασσε την ανάγκη για έναν συνολικό επανακαθορισμό των παραμέτρων που προσδιορίζουν την υγεία και την αρρώστια, με έμφαση στην πρόληψη, ως αναίρεση των κοινωνικών αιτίων της ασθένειας (φτώχεια, εκμετάλλευση, αναλφαβητισμός, οικολογική επιβάρυνση, κακές συνθήκες ζωής και εργασίας, ιατρογεννής νοσηρότητα) και όχι μόνον των παραγόντων κινδύνου που αφορούν στενά τις ατομικές συνήθειες ή συμπεριφορές και β)περιέγραφε δομές και λειτουργίες που εισήγαγαν τον ουσιαστικό κοινωνικό έλεγχο στις υπηρεσίες υγείας, με αυτό που ονόμαζε συμμετοχή της κοινότητας στην εκτίμηση των αναγκών της και στον σχεδιασμό των δομών και των υπηρεσιών που θα τις υλοποιούσαν ολοκληρωμένα με συνέχεια και συνέπεια, καθώς επίσης συμμετοχή και στην αξιολόγηση-απολογισμό των δομών αυτών, τόσο ως προς την υγειονομική αποτελεσματικότητα για τον πληθυσμό ευθύνης τους, όσο και την φιλικότητά τους και το σεβασμό στην αξιοπρέπεια των μεμονωμένων ατόμων.
Είναι απαραίτητη η ευρύτερη διεπιστημονική και διεπαγγελματική συνεργασία στην αναδιαμόρφωση των συνολικών όρων ζωής της κοινότητας (ομάδα ελέγχου όπως είναι η κλειστή κοινότητα του Ολυμπιακού Χωριού), πάντα με την συμμετοχή της. Στο δε επίπεδο της παροχής της ιατρικής φροντίδας εισάγεται η έννοια της ομάδας υγείας, όπου διάφοροι επαγγελματίες υγείας(γιατροί, οδοντίατροι, νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας, φυσιοθεραπευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, διοικητικοί, διασώστες και πληρώματα ασθενοφόρων) σε συνεργασία και με διακριτούς ρόλους ο καθένας-μία:1) αντιμετωπίζουν όλα τα προβλήματα περίθαλψης που δεν απαιτούν νοσηλεία σε δευτεροβάθμιο ή εξειδικευμένο τριτοβάθμιο κέντρο, 2) φροντίζουν να τους καλύψουν καθολικά με τα αναγκαία εμβόλια, 3) τους διαχέουν κομμάτι της εξειδικευμένης γνώσης για να τους καθιστούν σταδιακά όλο και πιο ανεξάρτητους από τις υγειονομικές υπηρεσίες, αλλά και πραγματικά ικανούς να τις αξιολογούν, 4) καταγράφουν το κοινωνικοοικονομικό προφίλ τους και αναδεικνύουν την ανάγκη βελτίωσής του, 5) φροντίζουν για την βέλτιστη αξιοποίηση προνοιακών δομών και τη συνεχή εξασφάλιση αλληλεγγύης ηθικής και έμπρακτης προς τις ασθενέστερες ομάδες, 6) εξετάζουν προληπτικά (ιατρείο πρόληψης) σε τακτά χρονικά διαστήματα με συγκεκριμένα πρωτόκολλα τις διάφορες ηλικιακές ομάδες και τις ομάδες υψηλού κινδύνου, αφού πρώτα τις ενημερώσουν αναλυτικά για την τεκμηριωμένη χρησιμότητα αυτών, 7) βοηθούν στην οικογενειακή, εργασιακή και κοινωνική επανένταξη των χρόνιων πασχόντων και στην φυσιοθεραπευτική και ψυχολογική αποκατάσταση αναπήρων, 8) εκπαιδεύουν οργανωμένα και κατ' επανάληψη τον πληθυσμό στις πρώτες βοήθειες και στην αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων, 9) εκπαιδεύουν μέλη οικογενειών στην αποτελεσματικότερη και πιο ανώδυνη για τους ίδιους περιποίηση συγγενών τους με ειδικές ανάγκες και αναπηρίες, 10) αναπτύσσουν την πρωτογενή έρευνα για ανίχνευση του επιπολασμού και της επίπτωσης παθολογικών καταστάσεων στον συγκεκριμένο πληθυσμό ευθύνης τους (ομάδα βιοστατιστικής που ανήκει στο τμήμα της Βιοϊατρικής Τεχνολογίας και Πληροφορικής), την ανίχνευση των αιτιών, την διερεύνηση αποτελεσματικών (όχι κατ' ανάγκη ιατρικών), απαντήσεων σ’ αυτές τις καταστάσεις και την κατανοητή παρουσίαση στο ευρύ κοινό των πορισμάτων και των ερωτημάτων που προέκυψαν από αυτήν την έρευνα.
Κατά συνέπεια, το ζητούμενο είναι να επαναφέρουμε τη δημόσια συζήτηση πάνω στην ανάγκη ενός διαφορετικού προσανατολισμού των υπηρεσιών υγείας με τη θεσμοθέτηση υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των πολιτών και της κοινωνίας, με σωστή διαχείριση του δημόσιου χρήματος και των δημόσιων ασφαλιστικών φορέων.
Αναφορές:
http://indy.gr/projects/o-imi-orofos/gia-mia-arister-protasi-gia-tin-pfy
http://www.phmovement.org/
Α) από την υψηλή ειδίκευση μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και
Β) την εκτεταμένη χρήση της υψηλής βιοϊατρικής τεχνολογίας και των νέων τεχνολογιών.
Δυστυχώς οι παραπάνω άξονες υφίστανται χωρίς τεκμηρίωση και χρήση κατευθυντήριων οδηγιών. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζει τη χώρα μας, προκαλώντας δυσκολίες στους κλινικούς γιατρούς για την ολοκληρωμένη και συνεχή διαχείριση των ασθενών και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νοσηρότητας αλλά και των συχνών προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν. Επίσης, δυσκολεύει τους πολίτες και κυρίως τους χρήστες των υπηρεσιών υγείας, ιδιαίτερα στον προσανατολισμό τους σε ένα σύνθετο και πολύπλοκο σύστημα όπως είναι το σύστημα υγείας σήμερα.
Τα προβλήματα αυτά έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην ποιότητα της υγειονομικής φροντίδας και προκαλούν μεγάλο οικονομικό κόστος στο κράτος, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοικοκυριά. Τα τελευταία δαπανούν σημαντικά ποσά και μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους για να έχουν πρόσβαση στο υγειονομικό σύστημα. Κατά συνέπεια, η ανασυγκρότηση των υγειονομικών υπηρεσιών, ώστε να διασφαλίζουν τη συνέχεια των υπηρεσιών και την ολοκλήρωση της φροντίδας είναι επιτακτική και αναγκαία.
Η εκκρεμότητα αυτή για πολλές δεκαετίες έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει τις δυνατότητες και τις επιδόσεις του συστήματος υγείας. Ακόμη, δεν παρέχει τα αναγκαία κίνητρα στους γιατρούς και τους άλλους επαγγελματίες υγείας για να βελτιώσουν την εργασία τους, με αποτέλεσμα να προκαλείται δυσαρέσκεια στους πολίτες.
Η υποκατάσταση υπηρεσιών μεταξύ ανοικτής φροντίδας και νοσοκομειακής περίθαλψης έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια εξ’ αιτίας της ανάπτυξης της διαγνωστικής τεχνολογίας. Η εξέλιξη αυτή έχει κάνει δύσκολη τη διάκριση μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης. Παρά το γεγονός αυτό, η σημασία της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ) –μετά από κατάλληλες προσαρμογές- παραμένει σημαντική.
Στη διεθνή πρακτική έχει επικρατήσει μια πληθώρα ορισμών για τη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (ΠΦΥ). Μία προσπάθεια αναζήτησης των ορισμών που έχουν καταγραφεί για την ΠΦΥ ανέδειξε πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις. Φαίνεται ότι ο ορισμός της ΠΦΥ αποδίδεται κάθε φορά διαφορετικά, καθώς καθορίζεται από το φάσμα των υπηρεσιών που παρέχονται, τις ανάγκες του πληθυσμού και τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού που υπηρετεί στον τομέα αυτό και συμφωνεί στην ανάγκη ενσωμάτωσής (integration) της στο τοπικό σύστημα υγείας.
Ένα σύστημα ΠΦΥ πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
(α) να αποτελεί δυνητικά την πύλη εισόδου στο σύστημα υγείας, δηλαδή να είναι το πρώτο σημείο επαφής του πολίτη με το σύστημα υγείας.
(β) να παρέχει στον πολίτη ολοκληρωμένες υπηρεσίες φροντίδας υγείας (πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, αποκατάσταση), οι οποίες καλύπτουν συνήθως άτυπα προβλήματα και καταστάσεις υγείας, καθώς και επιλεγμένα χρόνια νοσήματα, τη στιγμή που αυτός έχει ανάγκη, δηλαδή σε λογική απόσταση και σε εύλογο χρόνο και με αυτό τον τρόπο να ανταποκρίνεται στην αποτελεσματική διαχείριση του ασθενούς (patient management).
(γ) να εξασφαλίζει και να συντονίζει τη συνέχεια της φροντίδας που απαιτείται για τον χρήστη και τη νόσο (disease management) σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας.
(δ) να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών, να σέβεται την αυτονομία και την αξιοπρέπειά τους στα πλαίσια των κανόνων της βιοηθικής και της ιατρικής δεοντολογίας.
Σε όλες τις Διευθύνσεις ΠΦΥ συγκροτείται Τμήμα Αξιολόγησης και Υποστήριξης Μονάδων ΠΦΥ. Έργο του είναι η συλλογή και επεξεργασία όλων των εκθέσεων και αναφορών για τις μονάδες ΠΦΥ που εποπτεύουν οι οικείες Διευθύνσεις ΠΦΥ και η τελική αξιολόγηση των μονάδων αυτών συνοδευόμενη από προτάσεις για τη βελτίωσή τους. Η αξιολόγησή βασίζεται σε πρωτόκολλα και δελτία βέλτιστης πρακτικής που δημοσιεύονται με υπουργική απόφαση μετά από πρόταση της ειδικής επιτροπής του ΥΥΚΑ.
Επιπλέον, στις Διευθύνσεις ΠΦΥ θα πρέπει να συγκροτείται απαραιτήτως Τμήμα Βιοϊατρικής Τεχνολογίας και Πληροφορικής ΠΦΥ. Το Τμήμα αυτό αξιολογεί τον υπάρχοντα εξοπλισμό, τις προτάσεις των μονάδων ΠΦΥ για νέες εφαρμογές και αναζητεί γενικά νέα τεχνολογικά βοηθήματα, κατάλληλα για την πληρέστερη παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ. Είναι υπεύθυνο για την Μηχανογράφηση και την εγκατάσταση, διαχείριση, ενοποίηση και εξέλιξη των Πληροφοριακών Συστημάτων. Στις παραπάνω Διευθύνσεις εντάσσεται η διαχείριση Κάρτας ΠΦΥ και η χρήση Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου (ΗΙΦ). Αποστολή είναι η εγκαθίδρυση ενιαίου συστήματος ηλεκτρονικών καταγραφών, των προσερχόμενων πολιτών στις μονάδες ΠΦΥ, με τελική αποστολή την δημιουργία Κάρτας Υγείας για όλους τους πολίτες. Η τήρηση κάρτας είναι υποχρεωτική για κάθε εγγεγραμμένο χρήστη ΠΦΥ. Καθιερώνεται η χρήση ενιαίου τύπου Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου (ΗΙΦ) ασθενούς, σύμφωνα με τα πρότυπα των ήδη υπαρχόντων σε χώρες που τον χρησιμοποιούν (Μεγάλη Βρετανία, Σουηδία) αλλά και τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής πραγματικότητας. Τα υποχρεωτικά πεδία που πρέπει να περιέχει ο ΗΙΦ θα καθοριστούν με απόφαση του ΥΥΚΑ και την προυπάρχουσα εμπειρία σε εταιρείες του ΥΥΚΑ, όπως η ΑΕΜΥ ΑΕ, ώστε να είναι δυνατό να χρησιμοποιείται ο ίδιος φάκελος πανελλαδικά, και να περιέχει την ίδια μορφή πληροφορίας ή να υπάρχει διασύνδεση φακέλων, με κατάλληλες ηλεκτρονικές γέφυρες. Η ταξινόμηση των νοσημάτων πρέπει απαραίτητα να είναι ενιαία σε όλη την Ελλάδα και να συμφωνεί με τις πιο πρόσφατες εκδόσεις (σε προσεγμένες μεταφράσεις) των διεθνώς χρησιμοποιούμενων ταξινομήσεων (ΙCD10 κτλ).
Απαραίτητη είναι η γνώση ή η εκμάθηση βασικής χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή από τους επαγγελματίες υγείας ΠΦΥ (ύστερα από παρακολούθηση μαθημάτων και αντίστοιχη πιστοποίηση που λαμβάνουν χώρα σε διάφορα πιστοποιημένα κέντρα, ΚΕΚ κτλ), η προμήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή για κάθε επαγγελματία υγείας και η εγκατάσταση δικτύου και κέντρων δεδομένων (data centers) με Η/Υ και κατάλληλο εξοπλισμό (firewalls, routers κτλ), με τις απαραίτητες διαπιστεύσεις ποιότητας, για την ασφάλεια πληροφοριών (πχ ISO 27001:2005).
Ωστόσο, για να οργανώσουμε και να αναδιαρθρώσουμε σωστά την ΠΦΥ, θα πρέπει να ανατρέξουμε στον προσδιορισμό της, ως περιεχόμενό της, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, που σήμερα επαναφέρει το Κίνημα των Λαών για την Υγεία(People’s Health Movement-PHM), με ακόμα πιο επιτακτικό τρόπο στην Χάρτα των Λαών για την Υγεία (που υιοθετήθηκε στην 1η παγκόσμια συνέλευση του PHM στο Μπαγκλαντές το 2000) και στην διακήρυξη της Κουένκα στην 2η παγκόσμια συνέλευση το 2005 στον Ισημερινό.
Για να απαντήσουμε επομένως στην σημερινή συγκυρία για την ΠΦΥ, πρέπει να ορίσουμε την ΠΦΥ και να περιγράψουμε τις λειτουργίες της, με τρόπο που να επαναφέρει την έννοια στην αρχική σύλληψή της, όπως αυτή καταγράφηκε στην περίφημη διακήρυξη της Αλμα-Άτα το 1978 και λίγο αργότερα στην διακήρυξη του ΠΟΥ: «Υγεία για όλους μέχρι το 2000». Η ΠΦΥ, δεν είναι απλώς η διάγνωση και περίθαλψη που ασκείται εκτός νοσοκομείου, δεν είναι μια τεχνικού χαρακτήρα κατηγοριοποίηση του συνόλου των υπηρεσιών περίθαλψης, με απλώς διαχειριστικές προεκτάσεις. Η ΠΦΥ υπήρξε ιστορικά μια προοδευτική έννοια, καθώς α) πρότασσε την ανάγκη για έναν συνολικό επανακαθορισμό των παραμέτρων που προσδιορίζουν την υγεία και την αρρώστια, με έμφαση στην πρόληψη, ως αναίρεση των κοινωνικών αιτίων της ασθένειας (φτώχεια, εκμετάλλευση, αναλφαβητισμός, οικολογική επιβάρυνση, κακές συνθήκες ζωής και εργασίας, ιατρογεννής νοσηρότητα) και όχι μόνον των παραγόντων κινδύνου που αφορούν στενά τις ατομικές συνήθειες ή συμπεριφορές και β)περιέγραφε δομές και λειτουργίες που εισήγαγαν τον ουσιαστικό κοινωνικό έλεγχο στις υπηρεσίες υγείας, με αυτό που ονόμαζε συμμετοχή της κοινότητας στην εκτίμηση των αναγκών της και στον σχεδιασμό των δομών και των υπηρεσιών που θα τις υλοποιούσαν ολοκληρωμένα με συνέχεια και συνέπεια, καθώς επίσης συμμετοχή και στην αξιολόγηση-απολογισμό των δομών αυτών, τόσο ως προς την υγειονομική αποτελεσματικότητα για τον πληθυσμό ευθύνης τους, όσο και την φιλικότητά τους και το σεβασμό στην αξιοπρέπεια των μεμονωμένων ατόμων.
Είναι απαραίτητη η ευρύτερη διεπιστημονική και διεπαγγελματική συνεργασία στην αναδιαμόρφωση των συνολικών όρων ζωής της κοινότητας (ομάδα ελέγχου όπως είναι η κλειστή κοινότητα του Ολυμπιακού Χωριού), πάντα με την συμμετοχή της. Στο δε επίπεδο της παροχής της ιατρικής φροντίδας εισάγεται η έννοια της ομάδας υγείας, όπου διάφοροι επαγγελματίες υγείας(γιατροί, οδοντίατροι, νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας, φυσιοθεραπευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, διοικητικοί, διασώστες και πληρώματα ασθενοφόρων) σε συνεργασία και με διακριτούς ρόλους ο καθένας-μία:1) αντιμετωπίζουν όλα τα προβλήματα περίθαλψης που δεν απαιτούν νοσηλεία σε δευτεροβάθμιο ή εξειδικευμένο τριτοβάθμιο κέντρο, 2) φροντίζουν να τους καλύψουν καθολικά με τα αναγκαία εμβόλια, 3) τους διαχέουν κομμάτι της εξειδικευμένης γνώσης για να τους καθιστούν σταδιακά όλο και πιο ανεξάρτητους από τις υγειονομικές υπηρεσίες, αλλά και πραγματικά ικανούς να τις αξιολογούν, 4) καταγράφουν το κοινωνικοοικονομικό προφίλ τους και αναδεικνύουν την ανάγκη βελτίωσής του, 5) φροντίζουν για την βέλτιστη αξιοποίηση προνοιακών δομών και τη συνεχή εξασφάλιση αλληλεγγύης ηθικής και έμπρακτης προς τις ασθενέστερες ομάδες, 6) εξετάζουν προληπτικά (ιατρείο πρόληψης) σε τακτά χρονικά διαστήματα με συγκεκριμένα πρωτόκολλα τις διάφορες ηλικιακές ομάδες και τις ομάδες υψηλού κινδύνου, αφού πρώτα τις ενημερώσουν αναλυτικά για την τεκμηριωμένη χρησιμότητα αυτών, 7) βοηθούν στην οικογενειακή, εργασιακή και κοινωνική επανένταξη των χρόνιων πασχόντων και στην φυσιοθεραπευτική και ψυχολογική αποκατάσταση αναπήρων, 8) εκπαιδεύουν οργανωμένα και κατ' επανάληψη τον πληθυσμό στις πρώτες βοήθειες και στην αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων, 9) εκπαιδεύουν μέλη οικογενειών στην αποτελεσματικότερη και πιο ανώδυνη για τους ίδιους περιποίηση συγγενών τους με ειδικές ανάγκες και αναπηρίες, 10) αναπτύσσουν την πρωτογενή έρευνα για ανίχνευση του επιπολασμού και της επίπτωσης παθολογικών καταστάσεων στον συγκεκριμένο πληθυσμό ευθύνης τους (ομάδα βιοστατιστικής που ανήκει στο τμήμα της Βιοϊατρικής Τεχνολογίας και Πληροφορικής), την ανίχνευση των αιτιών, την διερεύνηση αποτελεσματικών (όχι κατ' ανάγκη ιατρικών), απαντήσεων σ’ αυτές τις καταστάσεις και την κατανοητή παρουσίαση στο ευρύ κοινό των πορισμάτων και των ερωτημάτων που προέκυψαν από αυτήν την έρευνα.
Κατά συνέπεια, το ζητούμενο είναι να επαναφέρουμε τη δημόσια συζήτηση πάνω στην ανάγκη ενός διαφορετικού προσανατολισμού των υπηρεσιών υγείας με τη θεσμοθέτηση υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των πολιτών και της κοινωνίας, με σωστή διαχείριση του δημόσιου χρήματος και των δημόσιων ασφαλιστικών φορέων.
Αναφορές:
http://indy.gr/projects/o-imi-orofos/gia-mia-arister-protasi-gia-tin-pfy
http://www.phmovement.org/
No comments:
Post a Comment